| |
Wet van gastvrijheid in Turkije
Het was een felle discussie in 2007 toen de toenmalige president van Turkije Ahmet Necdet Sezer vriendelijk afzegde voor een concert. Het was een concert georganiseerd door de Koningin der Nederlanden Beatrix als dank voor de gastvrijheid van Sezer tijdens haar vierdaagse bezoek in Turkije.
Het bezoek van Beatrix begon op dinsdag 27 februari 2007 en duurde tot vrijdag 2 maart 2007, het eindigde met een groots concert op de vierde en laatste dag in de Turkse hoofdstad Ankara. Het was op dit concert dat Ahmet Necdet Sezer afwezig was, waardoor de Turkse propagandamachine op gang kwam. Onder het bewind van de islamitische partij van de AKP kwam er een golf aan berichten binnenrollen over de vermeende motieven van Ahmet Necdet Sezer. Zo zou Ahmet Necdet Sezer afgezegd hebben omdat hij niet met vrouwen die een hoofddoek hadden in dezelfde zaal wilde zitten.
Ook Nederland viel in de ban van deze verhalen en reageerde in de kranten met een dubieus verhaal door te verwijzen naar een wet uit 1924. Deze wet zou het dragen van hoofddoeken in openbare, publieke gebouwen verbieden en aangezien Hare Koninklijke Majesteit een universiteitsgebouw in Ankara had gekozen, was het voor Sezer verboden.(1)
Behalve het feit dat deze simpele redenering geen hout snijdt; want indien een wet het dragen van hoofddoeken verbiedt in openbare gebouwen, zou het dan niet logischer zijn om degene met hoofddoek te laten afzeggen? Klopt het ook feitelijk niet, gezien Ahmet Necdet Sezer en zijn vrouw in 2004 wel deelnamen aan een dergelijke organisatie.(2) Op 21 april 2004 was Sezer, die ook toen president was, namelijk aanwezig op een prijsuitreiking van acteur/artiest Metin Erksan. Wat frappant was tijdens deze uitreiking, was dat de gehele eerste rij van de uitreiking vol zat met vrouwen die een hoofddoek droegen. Sterker nog, het waren allemaal vrouwen van AKP-parlementariërs die samen met hun echtgenoot mochten plaatsnemen op de eerste rij. Sezer was hier de uitreiker van de prijs en mocht daarna nog een toespraak houden over de toekomst van artistieke uitingen in Turkije. Er waren totaal geen problemen met de dames die een hoofddoek droegen, dit terwijl de wet van 1924 ook toen van toepassing zou moeten zijn geweest. De organisatie was overigens in handen van de Fine Arts Faculty van een universiteit in Ankara, het evenement vond in het faculteitsgebouw van de universiteit plaats. Eveneens een openbare en publieke gebouw dus.
Wat in werkelijkheid de reden was achter de opzegging wordt duidelijk als we kijken naar een protocol uit de Turkse wetgeving. Daar staat dat er nooit een tegenprestatie verwacht of geaccepteerd mag worden voor de gastvrijheid van staatshoofden. Dit wordt ook duidelijk naar voren gebracht door de Nederlandse ambassadeur in Turkije, M. Kurpershoek. In het NRC Handelsblad van dinsdag 27 februari 2007 vertelt hij “dat het Turkse protocol zo is dat de president of een ander hooggeplaatste van de Turkse overheid nooit een zogenoemde contraprestatie van staatshoofden mag bijwonen. Hieronder vallen cadeau's, geschenken en andere soorten dankbetuigingen voor de Turkse gastvrijheid.” Ook de Telegraaf maakte op 23 februari 2007 heel kort melding van dit protocol. Desondanks wordt er nog steeds gedacht dat Sezer niet deelnam omdat ook vrouwen die hoofddoekjes dragen, uitgenodigd waren, zoals bijvoorbeeld de vrouw van premier Erdoğan. Een heuse verdraaiing van de feiten, iets wat Erdoğan en zijn AK-Partij bepaald geen windeieren heeft gelegd. In de verkiezingen van juli 2007 verpletterde Erdoğan met zijn AKP de overige leden met een overweldigende overwinning. Maar liefst 46,47% van de stemmen waren voor AKP, hierdoor kon AKP-lid Abdullah Gül per 24 april 2007 de nieuwe president van Turkije worden. Alhoewel Gül zijn AKP-lidmaatschap moest opzeggen, alleen onafhankelijke personen mogen president worden, is het toch duidelijk dat Gül duidelijk pro-AKP is en zich ook inzet voor een gestage islamisering van de Turkse politiek. Iets waar zijn voorganger Ahmet Necdet Sezer zich hevig tegen verzet had, Sezer had zelfs meerdere keren zijn vetorecht gebruikt voor het tegenhouden van enkele wetten die de AKP had ingediend. Met de nieuwe Gül blijkt dit probleem opgelost, de aantijgingen die leidden tot Sezer’s ondergang blijken echter onterecht.
De weigering om deel te nemen aan het concert van Beatrix, was overigens niet de eerste keer dat Sezer gebruik maakte van de “wet van gastvrijheid”. Op 1 juni 2006 kwam de Zweedse koning Gustaf XVIII en zijn vrouw koningin Sylvia op bezoek in Turkije. Toenmalig president Sezer gaf Sylvia een schilderij waar ze een goed woordje over had, cadeau tijdens een bezoek aan het Aya Sofya Museum.(3) Hierop sloeg Sezer een uitnodiging van Carl Gustaf XVIII om als eregast op een galabal te verschijnen af. Hiermee blijkt de continuïteit van Sezer’s daden, vooral ook omdat de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) aangaf dat de afzegging van Sezer niet als een verrassing kwam. Tevens meldde de RVD in de Telegraaf van vrijdag 23 februari 2007 “dat het besluit van Sezer gerespecteerd wordt”. Koningin Beatrix logeerde tijdens haar staatsbezoek in het persoonlijk gastenverblijf van president Sezer in Istanbul, waardoor het concert werd gezien als een tegenprestatie. Iets wat volgens de Turkse cultuur en wetgeving niet strookt met gastvrijheid.
Armand Sağ
18 januari 2009
© Armand Sağ 2009
|
